เรื่องตำแหน่งและขนาดของ soundhole นี่ในฟอรั่มฝรั่งมักมีการเอาไปเปรียบเทียบกับ port หรือ vent ของตู้ลำโพงแบบ bass reflex ซึ่งผมคิดว่าไม่ถูกต้องนักเนื่องจาก:
1.ไม้หลังของตู้ลำโพงเป็นตัวสะท้อนเสียงในขณะที่ไม้หลังของกีตาร์โปร่งเป็นแหล่งกำเนิดเสียงด้วย
2. ช่องเปิดของตู้ลำโพงมีขนาดเล็กจนอากาศที่ถูกอัดโดยกรวยลำโพงจะไม่สามารถหนีออกมาใด้หมดทำให้เกิด pressure zone ที่มีผลต่อ natural frequency ของตู้ (port ยิ่งเล็กยิ่งต่ำ) แต่ soundhole ของกีตาร์นั้นมีขนาดใหญ่จึงไม่น่าจะมีผลมากกับความดังและการเก็บตัวของย่านเบสมากนัก
เรื่องขนาดของ soundhole นี่กลายเป็นตำนานเพราะศิลปิน bluegrass สองคนคือ Clarence White และ Tony Rice เรื่องก็มีอยู่ว่าในปี 1959 นั้น Clarence White ขอสตางค์พ่อไปซื้อ Martin และก็ใด้ D-28 ปี 1935 ในสภาพเน่าสุดๆมาในราคา 25 เหรียญ กีตาร์ตัวนี้โดนคว้าน soundhole มาแล้วเพราะขอบน่าจะเยินมาก ในที่สุดเขาก็ใด้มันมาใช้ออกงานโดยเสียค่าซ่อมไปอีก 25 เหรียญ เจ้ากีตาร์ตัวนี้ก็เลยกลายเป็นตำนานไป ลองดูขนาดของ soundhole เทียบกับ D-28 ปกติครับ
ตอนที่เขาอายุ 9 ขวน Tony Rice ก็ใด้ลองเล่นกีตาร์ตัวนี้หลังเวทีและติดใจเสียงของมันมาก ในที่สุดเขาก็ใด้กีตาร์ตัวนี้มาครอบครองในปี 1975 (ตอนนั้น Clarence เสียชีวิตแล้ว) ต่อมา Santa Cruz ก็ใช้แบบตัวนี้ออกรุ่น Tony Rice ที่โด่งดังมากจน Collings และ Martin ต้องเอาอย่างบ้าง
ส่วนเรื่องเสียงนั้นเป็นที่เล่าลือกันว่ารุ่น large soundhole เสียงย่านกลางต่ำน่าจะดังขึ้นเล็กน้อยและเบสจะไม่ค่อยกระชับ ลองฟังคลิปที่ผมอัดเปรียบเทียบระหว่าง Santa Cruz Tony Rice และ Santa Cruz Model D ข้างล่างครับ
เรื่องตำแหน่งของ soundholeกีตาร์นั้นมี soundhole อยู่ตรงกลางมาหลายร้อยปีแล้วและเพิ่งมีการย้ายตำแหน่งไปอยู่ที่อื่นเมื่อไม่นานมานี้ เจ้าแรกที่ผลิตออกมาขายน่าจะเป็น Ovation ที่เจ้าของและคนออกแบบเป็น aerospace engineer เหตุผลที่เขาย้ายก็คือถ้าไม่มี soundhole ตรงกลางไม้หน้ามันจะมีพื้นที่สั่นมากขึ้นครับ