พวกเครื่องสายบางชนิดอย่างเช่น violin, viola, cello ที่ศิลปินดังๆใช้ออกคอนเสิร์ตนี่มีอายุ 2-300 ปีแต่ยังไม่มีใครกล้าเอากีตาร์โปร่งยุคก่อนสงคราม (70+ ปี) ไปเล่นสดบนเวทีเลย
ที่เขาไม่กล้าใช้นั้นไม่ใช่เพราะราคามันแพง (Prewar Martin ราคาแพงสุดก็ประมาณ 250,000 เหรียญ) ซึ่งกระจอกมากถ้าเอาไปเทียบกับ Stradivadi violin และ viola ที่ราคาถูกสุดก็ 10,000,000 เหรียญ อย่างในคอนเสิร์ตนี้ใช้ Stradivari อายุเกินสองร้อยปีทั้งหมดแปดตัวราคารวมกันเกินหกพันล้านบาท (ตัวแพงสุดราคา 45 ล้านเหรียญ)
| <![CDATA[<a href="http://youtu.be/4lJ5j8HhoY4" target="_blank" class="aeva_link bbc_link new_win">http://youtu.be/4lJ5j8HhoY4</a>]]> |
เครื่องดนตรีราคาเป็นร้อยล้านพันล้านนี่ไม่ใช่ของนักดนตรีนะครับแต่เป็นของนักสะสมที่ให้ยืมไปเล่นแบบกึ่งถาวรเพราะเขาถือว่าถ้าซื้อไปเก็บก็เป็นการสูญเปล่าและเครื่องดนตรีประเภทนี้ยิ่งเก่ายิ่งทนแบบไม่มีทางพัง ถ้าเป็นกีตาร์เก่าก็คงไม่มีใครกล้าให้นักดนตรียืมหรอกครับ จะหยิบมาเล่นเองยังแหยงๆเลย
เหตุผลที่ violin ยิ่งเก่ายิ่งทนแต่กีตาร์ยิ่งเก่ายิ่งเปราะนั้นเป็นหลักการง่ายๆว่าไม้นั้นชอบรับแรงกดแต่ไม่ชอบรับแรงดึง นอกจากตัวไม้เองเอาแล้วพวกกาวที่ติด joint ยิ่งโดนกดมันก็ยิ่งแน่นแต่ถ้าโดนดึงมันก็ล้าไปเรื่อยๆจนเสื่อมสภาพไปในที่สุด
ฝรั่งเขาบอกว่ากีตาร์โปร่งนั้นก็คือ "An implosion waiting to happen" เพราะเป็นการออกแบบที่ไม่คำนึงถีงหลักการวิศวกรรมโครงสร้างแม้แต่น้อยเมื่อเทียบกับเครื่องสายชนิดอื่นครับ
จากในรูปจะเห็นว่าในเครื่องสายอื่นๆเขาออกแบบให้ไม้หน้ารับแต่แรงกดโดยที่แรงดึงของสายนั้นจะถูกรับด้วย tail piece ซึ่งถ่ายแรงไปกดที่ก้นของ body แต่คนที่ออกแบบกีตาร์กลับใช้ bridge รับแรงดึงของสายทำให้ไม้หน้าต้องรับแรงดึงและแรงบิดไปเต็มๆ ถ้าเป็นในยุคแรกๆที่กีตาร์ใช้สายเอ็นก็ยังพอทนแต่พอเปลี่ยนมาเป็นสายเหล็กที่มีแรงดึงมากกว่าเกือบสองเท่านี่จะเหลือหรือครับ
แล้วจะเกิดอะไรขึ้นเมื่อไม้ต้องรับแรงดึงในระยะยาว
เมื่อโดนสายดึงก็จะเกิด monent ขึ้นทั้งด้านคอและด้าน bridge หัวกีตาร์จะงอขึ้นและตรงรอยต่อคอจะยุบลง ส่วน bridge ที่ถูกดึงก็จะทำให้ไม้หน้าโก่งขึ้นบริเวณหลัง bridge และยุบลงบริเวณ sound hole พอเวลาผ่านไปอาการนี้ก็จะยิ่งหนักขึ้น (เขาเรียกว่า creeping) จนกีตาร์เล่นไม่ใด้นอกจากจะถอดคอมาตั้งองศาใหม่ ถ้ากาวที่ติด bridge plate และ braces เสื่อมด้วยก็ต้องซ่อมกันหนักครับ
จุดอ่อนของกีตาร์นี่เขาก็รู้กันมาเป็นร้อยปีแล้วแต่เพิ่งมีวิศวกรชื่อ Llyod Loar มาออกแบบกีตาร์ใหม่หมดโดยเลียนแบบโครงสร้างของ violin และผลิตออกมาขายในปี 1922 เดี๋ยวนี้ชื่อของเขากลายเป็นตำนานแต่ในตอนนั้นเขาโดนไล่ออกเพราะกีตาร์ขายไม่ดีเนื่องจากราคาแพงเกินกว่าผู้ซื้อกีตาร์ทั่วไปซึ่งเป็นชนชั้นแรงงานจะเอื้อมถึง กีตาร์ที่เป็น F-hole archtop รุ่นแรกของโลกก็คือ Gibson L-5 ครับ
ผมเคยอ่านเจอใน Martin Forum ว่ากีตาร์โปร่ง Martin โดยเฉลี่ยจะต้องถอดคอมาตั้งใหม่ (neck reset) ทุก 25 ปี ผมว่าถ้าซ่อมไปเรื่อยๆมันก็คงอยู่ใด้เกินร้อยปี ส่วนกีตาร์ archtop นั้นจะอยู่ใด้นานแค่ไหนคงยังตอบไม่ใด้เพราะไม่มีตัวไหนอายุถึงร้อยปีครับ
