-
กีต้าร์ไฟฟ้า Martin E-18 และ EM-18
ระยะเวลาที่ผลิต: ค.ศ. 1978 - 1980
ราคาขายปัจจุบัน: 15,000 - 45,000 บาท
(https://www.img.in.th/images/69244ab586b363dc28e772e39cb03e4a.jpg)
(https://www.img.in.th/images/f30739c938f35c83c5a1ee4863a297be.jpg)
(https://www.img.in.th/images/adbcf32a41b9525225a8de034036c19f.jpg)
(https://www.img.in.th/images/102ad884367e64a2782a11823f293004.jpg)
(https://www.img.in.th/images/3d795dcf5f70aa3fe594876f4ad3375d.jpg)
(https://www.img.in.th/images/98df5c841e1c67f09fd97ed1881f7388.jpg)
(https://www.img.in.th/images/031fa044821bf449f162d380f77e3c28.jpg)
(https://www.img.in.th/images/c905d911201baaff0a3224da19a37b5d.jpg)
ที่ผ่านมา Martin เคยผลิตกีต้าร์ไฟฟ้าเป็นของตัวเองใน 2 ซีรี่ย์ โดยจะมี ซีรี่ย์ 18 (E-18, EM-18 และ เบส EB-18) และ ซีรี่ย์ 28 (EM-28 และ เบส EB-28) โดยทุกรุ่นจะทำการผลิตในอเมริกา
ประวัติศาสตร์ของกีต้าร์ไฟฟ้าและเบสของมาร์ติน เริ่มต้นที่ซี่รีย์ 18 ถือเป็นซีรี่ย์แรกที่มาร์ตินเริ่มผลิตกีต้าร์ไฟฟ้า โดยโปรเจคนี้ได้ถูกเริ่มขึ้นโดย Dick Boak โดย Serial Number จะเริ่มนับใหม่หมด และไม่มีส่วนเกี่ยวข้องใดๆ กับกีต้าร์โปร่งของมาร์ติน กีต้าร์ทุกตัวจะเป็น Serial Number 4 หลัก โดยเริ่มต้นที่หมายเลข 1000 เป็นกีต้าร์ตัวรุ่น Prototype ซึ่งเริ่มผลิตในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1978 ในส่วนของกีต้าร์ที่ผลิตออกมาขายจริงจะเริ่มที่หมายเลข 1004 และไปจบลงที่หมายเลข 3645 โดยตัวสุดท้ายของสายการผลิตเป็นเบส EB-18 ในช่วงปี ค.ศ. 1980
สรุปจำนวนผลิตทั้งหมด 2,590 ตัว
E-18: 341 ตัว
EM-18: 1,375 ตัว
EB-18: 874 ตัว
ในความเป็นจริงควรจะมีทั้งหมด 2,642 ตัว แล้วที่เหลือหายไปไหน?
ส่วนใหญ่คาดกันว่ามาจากการที่มาร์ตินข้ามบางหมายเลข และสินค้าบางตัวไม่ผ่าน QC
ในส่วนของเสปคนั้น ตัวกีต้าร์จะมีการติดตั้งปิ๊กอัพของ Dimazio หรือของ Mighty ฮัมบักเกอร์แต่ละตัวจะมีชุดควบคุม Tone และ Volume โดยมีสวิทซ์ 3 ทางในการเลือกปิ๊กอัพ และมีมินิสวิทซ์ สำหรับเลือกเฟส สิ่งที่แตกต่างระหว่าง Martin รุ่น E-18 และ EM-18 คือปิ๊กอัพ และสวิทซ์ 3 ทางในเการเลือกปิ๊กอัพ ตัวกีต้าร์จะใช้ไม้ เมเปิ้ล โรสวู้ด และ วอลนัท และในส่วนของคอ จะใช้ ฮอนดูรัน มะฮอกกะนี ในการผลิต
กีต้าร์ไฟฟ้า EM-28
ระยะเวลาที่ผลิต: ค.ศ. 1980 - 1982
ราคาขายปัจจุบัน: 60,000 บาทขึ้นไป
(https://www.img.in.th/images/82dde7f11c4a4aa8137465e4ee57e5c5.jpg)
(https://www.img.in.th/images/7c30fa242a7ae7f77af648ff0386a7d9.jpg)
(https://www.img.in.th/images/9eacc1e7e2cb117c667f735e8cfa82a9.jpg)
(https://www.img.in.th/images/71ce6a899e1af9c8bb8ed14d602fd3b6.jpg)
สำหรับซี่รี่ย์ EM-28 ได้เริ่มผลิตในปี ค.ศ.1980 ในส่วนของคอและบอดี้ จะใช้ อเมซอน มะฮอกกะนี ฟิงเกอร์บอร์ด อีโบนี่ และติดตั้งปิ๊กอัพของ Seymour Duncan 2 ตำแหน่ง โดยมีจำนวนผลิตเพียงแค่ 190 ตัวเท่านั้น ก่อนที่จะเลิกสายการผลิตไป ถือได้ว่าหายากมากๆ
ทดลองฟังเสียงกีต้าร์ไฟฟ้า Martin EM-18
! No longer available (http://www.youtube.com/watch?v=B0S6s_ZY8LI#)
Remark
1) แก้ไข ไม่มีซีรี่ย์ EM-28
-
กีต้าร์ไฮบริด (ไฟฟ้าและโปร่ง) Martin D-18E, 00-18E และ D-28E
ระยะเวลาที่ผลิต: ค.ศ. 1958 - 1964
ราคาขายปัจจุบัน: 180,000 - 210,000 บาท
Martin D-18E
(https://www.img.in.th/images/0c6170f2e53176a7753f4279a96d7e6d.jpg)
(https://www.img.in.th/images/4c6ed660abe98226ea3ca186e3029e47.jpg)
(https://www.img.in.th/images/55cb374fd43e8954e37470f4234c48f6.jpg)
Martin 00-18E
(https://www.img.in.th/images/75ddf67a93ce2d9f35a6fdef86e45569.jpg)
(https://www.img.in.th/images/dd18f4575ec216c90f6ed20f35003018.jpg)
(https://www.img.in.th/images/981d29124e2eb8ccf7a8518baacf7a0b.jpg)
(https://www.img.in.th/images/ac8bf29dedee609022b2ea741a539893.jpg)
(https://www.img.in.th/images/a1fea8d5cd1f68ac2b6a2297478e244c.jpg)
อย่าสับสนกีต้าร์รุ่นนี้กับ Martin D-18E ในปัจจุบันที่อยู่ในซีรี่ย์ Retro ครั้งแรกที่ได้เห็นกีต้าร์รุ่นนี้ นึกว่าเป็นภาพตัดต่อเอาฮาของชาวเน็ต แต่ปรากฏว่า พอไปหาข้อมูลดีๆ มาร์ตินเคยผลิตกีต้าร์หน้าตาแบบนี้จริงๆ ในซีรี่ย์ Hybrid สำหรับกีต้าร์รุ่น Hybrid ทั้ง 3 รุ่นนี้ ของ Martin รุ่นนี้ได้รับการผลิตออกมาเป็นช่วงระยะเวลาสั้นๆ ราวๆ แค่ปี ค.ศ. 1959 - 1964 และสำหรับรุ่น D-18E ผลิตออกมายิ่งสั้นเข้าไปใหญ่ เพียงแค่ในปี ค.ศ. 1958-1959 โดยคาดว่ามีจำนวนที่ผลิตราวๆ 300 ตัวเท่านั้น โดยเสปคมีพื้นฐานมาจาก Martin D-18 โดยมี ไม้หน้าเป็น Spruce (ในยุคนั้นส่วนใหญ่จะเป็น Sitka จะมี Engelmann และ Adirondack ปนมาบ้างเป็นส่วนน้อย) ไม้ข้าง ไม้หลัง และคอ เป็นมะฮอกกะนี โดยฟิงเกอร์บอร์ดเป็นไม้ อีโบนี่ ติดตั้งปิ๊กอัพของ DeArmond มาจำนวน 2 ตัว ใช้สวิทซ์ควบคุม 3 ทิศทาง
(https://www.img.in.th/images/928367283ce9c18f5437445cbdcb1af4.jpg)
กีต้าร์ Martin รุ่นนี้ถือว่าเป็นอะไรที่แปลกใหม่มากในยุคนั้น (และก็ยังดูแปลกมากเมื่ออยู่ในยุคปัจจุบัน) จึงมีมีศิลปินชื่อดังหลายคนใช้กีต้าร์ตัวนี้เป็นกีต้าร์คู่ใจ
(https://www.img.in.th/images/7a91a9de976ca3663b987ca6f31eecfd.jpg)
ไม่เว้นแม้แต่ตำนานอย่าง Kurt Cobain แห่งวง Nirvana ที่ใช้กีต้าร์ 1959 Martin D-18E นี้ออกแสดงรายการ MTV Unplugged
ทดลองฟังเสียงกีต้าร์ไฟฟ้า Martin D-18E
! No longer available (http://www.youtube.com/watch?v=F5XhhavAo3I#)
-
กีต้าร์ไฟฟ้า Martin E-18 และ EM-18
อันนี้แปลมากกกกกกกกกกกก
-
กีต้าร์ไฟฟ้า Martin E-18 และ EM-18
อันนี้แปลมา(กกกกกกกกกกกก)
ขอขอบคุณที่ช่วยแปลมาให้อย่างละเอียดครับ ผมสงสัยว่าข้อมูลของต้นฉบับอาจมีข้อผิดพลาดเรื่องรุ่นของ E-28
(https://i.imgur.com/CXUN0gT.jpg)
Martin ไม่น่าจะเคยผลิตรุ่น EM-28 นะครับ ไม่ทราบว่าต้นฉบับเขาหมายถึงรุ่น EB-28 หรือเปล่า
(https://i.imgur.com/1milCMs.jpg)
-
กีต้าร์ไฟฟ้า Martin E-18 และ EM-18
อันนี้แปลมา(กกกกกกกกกกกก)
ขอขอบคุณที่ช่วยแปลมาให้อย่างละเอียดครับ ผมสงสัยว่าข้อมูลของต้นฉบับอาจมีข้อผิดพลาดเรื่องรุ่นของ E-28
(https://i.imgur.com/CXUN0gT.jpg)
Martin ไม่น่าจะเคยผลิตรุ่น EM-28 นะครับ ไม่ทราบว่าต้นฉบับเขาหมายถึงรุ่น EB-28 หรือเปล่า
(https://i.imgur.com/1milCMs.jpg)
ขอขอบคุณ อ.กฤษณ์ ที่ช่วยแก้ไขครับ ข้อมูลดังกล่าว รวบรวมมาจากหลายแหล่งจนไม่ได้ลง ที่มา
อีกอย่างนึงที่คาดว่าไม่น่าจะถูกต้องอาจจะเป็นปีที่ผลิด เพราะไม่ตรงกันในหลายที่ ส่วนราคาประเมินผมดูย้อนหลังจาก Ebay และ Reverb ไม่ได้อ้างอิง ราคาจาก Acoustic Blue Bookครับ
-
(แถม) กีต้าร์ไฟฟ้า Martin D-16EPD Poker Dogs
ระยะเวลาที่ผลิต: ค.ศ. 2018 - ?
ราคาขายปัจจุบัน: 90,000 บาท
(https://www.picz.in.th/images/2018/09/29/hSBp2q.jpg)
(https://www.picz.in.th/images/2018/09/29/hSBI8I.jpg)
หลายท่านอาจจะได้เห็นกันแล้วสำหรับกีต้าร์มาร์ตินรุ่นนี้ แต่สำหรับแฟนมาร์ตินพันธุ์แท้ หลายท่านถึงกับอุทานว่า "บ้าไปแล้ว มันต้องเป็นเรื่องล้อเล่นแน่ๆ" กับการที่ได้เห็นกีต้าร์มาตินรุ่นนี้เปิดตัวออกมา
(https://www.picz.in.th/images/2018/09/29/hSf7Fl.jpg)
กีต้าร์โปร่งมาร์ติน รุ่น D-16EPD Poker Dog เปิดตัวครั้งแรก ในช่วงฤดูร้อนของงาน NAMM 2018 พร้อมๆกับกีต้าร์รุ่นพิเศษอีกหลายรุ่น แต่รุ่นสุนัขตั้งวงเล่นโป๊กเกอร์ รุ่นนี้กลับแย่งซีนพี่ใหญ่ เป็นที่พูดถึงในเชิงตลกขบขันมากที่สุดรุ่นนึง
"ทำกีต้าร์แบบเดิมๆทุกวันมันคงจะเบื่อ เลยอาจจะมีพนักงานในโรงงานมาร์ตินซักคน เดินไปพบเครื่องพิมพ์ที่โรงงาน แล้ววิ่งแจ้นไปบอก คริส มาร์ติน รุ่นที่ 4 ว่า ผมนึกออกแล้วว่าจะใช้มันทำอะไรดี จึงออกมาเป็นกีต้าร์รุ่นนี้" - มิตรสหายมาร์ตินท่านหนึ่ง
"ผมชอบนะ บรรยากาศในวงผมช่วงนี้ค่อนข้างตึงเครียด แต่ถ้าเปลี่ยนรูปจากแนวตั้งเป็นแนวนอน ผมว่า มันน่าจะทำให้เพื่อนรวมวง ฮาได้มากกว่านี้" - มิตรสหายมาร์ตินอีกท่านหนึ่ง
"รุ่นนี้ถ้าผลตอบรับดี อาจเป็นจุดเปลี่ยนให้มาร์ตินมีรุ่นใหม่ๆ ตามมา อย่าง Spongebob Model ผมจะได้มีกิจกรรมร่วมกันกับลูกมากขึ้น" - มิตรสหายมาร์ตินท่านถัดไป
"ทาง Custom Shop น่าจะมีทางเลือกให้ลูกค้า สั่งสกรีนรูปที่ต้องการบนตัวกีต้าร์ได้เลย ผมจะได้สกรีนรูปแม่ยาย อ้าปากกว้างๆ ไว้ตรงซาวด์โฮล มันคงจะเป็นกีต้าร์ที่ตีคอร์ดสนุกมือมากๆ" - มิตรสหายมาร์ติน again
และไม่ว่ารุ่นนี้จะเสียงดีแค่ไหน ยอดขายเป็นอย่างไร สิ่งที่แฟนพันธุ์แท้มาร์ตินอยากรู้มากที่สุดก็คือ หากบรรดาบรรพบุรุษผู้ก่อตั้งมาร์ตินรุ่นก่อนหน้า ฟื้นขึ้นมาจากหลุมและได้เห็นรุ่นนี้ จะรู้สึกอย่างไรเป็นแน่ ;D
ในส่วนของเสปคกีต้าร์มาร์ติน รุ่น D-16EPD สร้างขึ้นบนพื้นฐานซีรี่ย์ 16 โดยเป็นทรง Dreadnought 14 เฟรท ไม้หน้าเป็น Sitka Spruce ไม้หลังและไม้ข้างเป็น Sycamore (เป็นไม้พื้นเมืองของโซนอเมริกาเหนือ) คอเป็นมะฮอกกะนีและฟิงเกอร์บอร์ดเป็นอีโบนี่ และมีการติดตั้งปิ๊กอัพ Matrix VT Enhance™ มาให้แล้วด้วย
(https://www.picz.in.th/images/2018/09/29/hSfgfD.jpg)
ภาพเขียนที่ได้รับการสกรีนลงบนตัวกีต้าร์รุ่นนี้มีชื่อว่า "A Friend in Need" เป็นผลงานในปี 1903 ของศิลปินชาวอเมริกันชื่อ Cassius Marcellus Coolidge โดยก่อนจะได้รับสกรีนลงบนกีต้าร์รุ่นนี้ ภาพเขียนนี้เคยถูกใช้เป็นภาพ ในการโฆษณาซิการ์ในยุค 1900s อีกด้วย
ทดลองฟังเสียงกีต้าร์ไฟฟ้า Martin D-16EPD
! No longer available (http://www.youtube.com/watch?v=S6If9mPftpc#)
-
"กีต้าร์ไฟฟ้า Martin D-16EPD Poker Dogs"
ผมคิดว่าการลามีเนตรูปลงบนไม้หน้ากีตาร์โปร่งนั้น Martin น่าจะทำเป็นเจ้าแรกและเจ้าเดียวนะครับ เขาน่าจะทำสำหรับคนที่ต้องการมีกีตาร์ที่หน้าตาไม่เหมือนชาวบ้านซึ่งก็มีตลาดรองรับถ้ากีตาร์ราคาไม่แพงมากอย่างพวกรุ่น LX แต่คราวนี้เขาขยับขึ้นมาลองตลาดกีตาร์ราคา 2,000+ USD ซึ่งก็น่าติดตามว่าจะขายหมดหรือเปล่า
(https://i.ibb.co/XWK9pd5/DSC-0004-36740-1496415017.jpg)
ความจริงการทำลามีเนตบนไม้หน้าไม่ใช่เรื่องยาก ลองดู Martin ตัวนี้ของแฟนผมก็ใด้ครับ
(https://i.imgur.com/vBBSEVK.jpg)
(https://i.ibb.co/MD1qpMJ/DSC05763m.jpg)
เสียงก็ยังดีเหมือนเดิม ลองฟังดูครับ
http://youtu.be/1h61sAZRBAY (http://youtu.be/1h61sAZRBAY)
กีตาร์ตัวนี้อายุ 18 ปี ทำลามีเนตมา 12 ปีแล้วก็ยังไม่มีการหลุดลอกครับ
-
ทำออกมาได้สวยเลยครับ อ.กฤษณ์ ;D
บทความต่อไปกำลังคิดอยู่ว่าจะเขียน
1) ประวัติศาสตร์ของ Martin Guitar น่าจะแบ่งออกเป็นหลาย Part ตั้งแต่ยุคแรก ยุครุ่งเรือง (Golden Era) ยุคเสื่อมถอย จนถึงยุคปัจจุบัน (Modern Martin)
2) Vintage Martin ปีไหน ควรซื้อสะสมและปีไหนควรหลีกเลี่ยง ?
3) รวมข้อมูล Bracing กีต้าร์ในซีรี่ย์ยอดนิยม 18,28 ที่มีการปรับเปลี่ยนในปีต่างๆ ว่าปีไหน ให้เสียงอย่างไร (ตัวอย่างเช่น D18 ก่อนปี 2012 และหลังปี 2012 ให้เสียงแตกต่างกัน เพราะการวาง Bracing)
4) ตัวย่อ Martin รุ่นต่างๆ ในยุคใหม่และปัจจุบัน เช่น D28, D28V, D28 Marquis, D28GE, D28 Authentic 1931 , 1937 , 1941 ว่ามีเสปคแตกต่างกันอย่างไร รวมถึง Artist Series เช่น D28CW (Clarence White), D45JM (John Mayer), 000-28EC (Eric Clapton)
อันนี้เขียนเพื่อตอบสนองความเป็น Martin Nerdy ของตนเอง ไม่ว่าจะมีคนอ่านหรือไม่ก็แล้วแต่ครับ ;D
-
"The History of Martin Guitar" EST.1833 มีประวัติอันยาวนานมากๆ 185ปี ชอบมากๆ ครับ
-
Martin เค้าใช้วิธีการทำลามิเนตรูปลงบนไม้หน้ากีตาร์โปร่งเลย
เค้ายิงเลเซอร์ หรือ ลงสียังไงเหรอครับ
(https://i.imgur.com/XhKtu0T.jpg)
แล้วอย่างตัวของน้ากฤษณ์เนี่ยมันเป็น sticker หรือ
ทำลายบนไม้แผ่นบางๆแล้วแปะลงไป ใช้กาวอะไรเหรอครับ
มีร้านที่ทำแนะนำไหมคับ เห็นว่าทำมา 12 ปีแล้วยังไม่หลุดเลย
(https://i.imgur.com/vBBSEVK.jpg)
-
ทำออกมาได้สวยเลยครับ อ.กฤษณ์ ;D
บทความต่อไปกำลังคิดอยู่ว่าจะเขียน
1) ประวัติศาสตร์ของ Martin Guitar น่าจะแบ่งออกเป็นหลาย Part ตั้งแต่ยุคแรก ยุครุ่งเรือง (Golden Era) ยุคเสื่อมถอย จนถึงยุคปัจจุบัน (Modern Martin)
2) Vintage Martin ปีไหน ควรซื้อสะสมและปีไหนควรหลีกเลี่ยง ?
3) รวมข้อมูล Bracing กีต้าร์ในซีรี่ย์ยอดนิยม 18,28 ที่มีการปรับเปลี่ยนในปีต่างๆ ว่าปีไหน ให้เสียงอย่างไร (ตัวอย่างเช่น D18 ก่อนปี 2012 และหลังปี 2012 ให้เสียงแตกต่างกัน เพราะการวาง Bracing)
4) ตัวย่อ Martin รุ่นต่างๆ ในยุคใหม่และปัจจุบัน เช่น D28, D28V, D28 Marquis, D28GE, D28 Authentic 1931 , 1937 , 1941 ว่ามีเสปคแตกต่างกันอย่างไร รวมถึง Artist Series เช่น D28CW (Clarence White), D45JM (John Mayer), 000-28EC (Eric Clapton)
อันนี้เขียนเพื่อตอบสนองความเป็น Martin Nerdy ของตนเอง ไม่ว่าจะมีคนอ่านหรือไม่ก็แล้วแต่ครับ ;D
รออ่านอย่างใจจดใจจ่อ
-
"ลามีเนต" ที่เอามาใช้กันกับกีตาร์นั้นค่อนข้างจะสับสนเพราะมีสองความหมาย ความหมายแรกเราใช้กับไม้ tonewood ที่เอาไม้สวยปะหน้าปะหลังและเอาไม้ราคาถูก ชิ้นเล็กสอดใส้ตรงกลาง (ความจริงแล้วถ้าเป็นศัพท์ทั่วไปเขาเรียกไม้ชนิดนี้ว่าไม้วีเนียร์) ส่วนความหมายแท้จริงของไม้ลามีเนตนั้นคือการเอาเอารูปไปแปะบนไม้แล้วเคลือบทับโดยใช้แรงกดสูง Martin เป็นเจ้าแรกที่เอาไม้ลามีเนตประเภทนี้มาใช้ทำกีตาร์โดยตั้งชื่อว่า HPL (high pressure laminate) ซึ่งความจริงมันก็คือไม้ฟอร์ไมก้านั่นเอง
(https://i.ibb.co/VYVzxwF/panel2.jpg)
การเอาภาพมะแปะบนตัวกีตาร์นั้นเริ่มต้นทาตั้งแต่ยุคฮิปปี้ (1968-69)โดย Fender ที่ใช้กระดาษ wallpaper แปะลงไปบนตัว alder body พ่นสีทับรอยตรงขอบและด้านข้างแล้วเคลือบแลกเกอร์ทับ ตอนแรกเขาทำกับ Telecaster เท่านั้นเพราะมันไม่มีส่วนเว้าส่วนโค้งเหมือนรุ่นอื่นๆทำให้กระดาษไม่มีรอยย่น
พอมาถึงยุค '80s Fender Japan ก็ออกรุ่น Telecaster Pink Paisley และ Blue Flower Reissue แต่คราวนี้เขาไม่ใช้กระดาษแต่ใช้ผ้าไหมญี่ปุ่นพิมพ์ลายแทน การใช้ผ้าไหมที่ยืดหยุ่นใด้ก็เลยทำให้ Fender สามารถผลิต Stratocaster Pink Paisley และ Blue flower ออกมาเป็น limited edition ใด้อีกด้วย
(https://i.imgur.com/lLTkwNq.jpg)
(https://i.imgur.com/soW58DV.jpg)
(https://i.ibb.co/nRRFHBb/DSC06620w.jpg)
สำหรับกีตาร์โปร่งผมคิดว่า Ovation น่าจะเป็นเจ้าแรกที่วาดภาพลงเต็มไม้หน้าโดยใช้เทคนิค air brush ในรุ่น Legend และ Custom Legend American Flag ที่ผลิตจำนวนจำกัดเมื่อปี 2002 รุ่นนี้งานสวยและเสียงดีมากครับ
(https://i.ibb.co/NZqvPHZ/DSC01245.jpg)
http://youtu.be/SdhY9LeAh8k (http://youtu.be/SdhY9LeAh8k)
กีตาร์ Martin ที่ผมใส่รูปลงไปนั้นก็เป็นรูปวาดโดยใช้คอมพ์แล้วพิมพ์บนกระดาษ archival paper แปะทับด้วยแผ่นใส ติดด้วยกาวสเปรย์ 3M 77 ครับ
-
ดีงาม
-
ดีใจครับที่มีคนสนใจกีตาร์มาตินเพิ่มมากขึ้น สมัยก่อนนี้แฟนมาตินบ้านเรามีไม่เยอะแถมข้อมูลก็น้อย
-
Martin D-18E ของ Kurt Cobain ใด้ครองแชมป์เป็นกีตาร์ที่ราคาแพงที่สุดในโลกโดยถูกประมูลไปในราคา $6,010,000 USD หรือ 190,000,000 บาทเมื่อสองเดือนก่อนครับ
(https://i.ibb.co/ZTFjrBF/cobain.jpg)